Türkiye’nin en köklü spor kulüplerinden Fenerbahçe‘nin tarihinde başkanlık koltuğunda oturan isimler, kulübün başarılarında ve zorlu dönemlerinde kritik roller üstlendiler. Futbolvizyon.com olarak hazırladığımız bu makalede, geçmişten günümüze Fenerbahçe Spor Kulübü başkanlarını, görev sürelerini, kulübe özellikle futbol branşında kazandırdıkları şampiyonlukları ve yönettikleri dönemlerde yaşanan önemli gelişmeleri detaylı bir şekilde inceliyoruz.
Kuruluş Yılları ve İlk Fenerbahçe Başkanları (1907-1934)
Fenerbahçe Spor Kulübü’nün temelleri atılırken liderlik eden isimler, kulübün kimliğinin oluşmasında ve ilk adımlarının atılmasında büyük pay sahibi oldular. Bu dönemde başkanlık yapan isimler ve görev süreleri şöyledir:
Ziya Songülen (1907-1908)
Fenerbahçe‘nin kurucu üyelerinden ve ilk başkanıdır. Kulübün kuruluş aşamasındaki organizasyonunda ve ilk faaliyetlerinde öncü rol oynamıştır. Onun liderliğinde Fenerbahçe, İstanbul futbol ligine katılım için gerekli adımları atmaya başlamıştır.
Ayetullah Bey (1908-1909)
İkinci Fenerbahçe başkanı olarak görev yapan Ayetullah Bey, Ziya Songülen’den sonra bayrağı devralmış ve kulübün ilk yıllarındaki yapılanmasına katkıda bulunmuştur.
Tevfik Haccar Taşçı (1909-1910)
Fenerbahçe‘nin üçüncü başkanı olan Tevfik Haccar Taşçı, kulübün zorlu kuruluş yıllarında görev almıştır.
Diğer İlk Dönem Fenerbahçe Başkanları
Kuruluşundan 1934 yılına kadar Fenerbahçe‘yi yöneten başkanlar arasında Hakkı Saffet Tarı, Galip Kulaksızoğlu, Osman Fuat Efendi, Arif Emirzade, Hamit Hüsnü Kayacan, Mehmet Hulusi Bey, Mehmet Sabri Toprak, Doktor Nâzım Bey, Refik Ahmet Nuri Sekizinci, Ömer Faruk Efendi, Nasuhi Baydar, Ali Naci Karacan, Muvaffak Menemencioğlu ve Selahattin Cihanoğlu gibi isimler bulunmaktadır. Bu başkanlar, Fenerbahçe kulübünün savaşlar, işgal yılları ve Cumhuriyet’in ilk dönemlerindeki zorlu süreçlerde ayakta kalmasını sağlamış, ilk İstanbul Ligi şampiyonluklarının kazanılmasında rol oynamışlardır. Özellikle Osman Fuat Efendi ve Hamit Hüsnü Kayacan dönemlerinde ilk futbol ligi şampiyonlukları kazanılmıştır.
Şükrü Saracoğlu Dönemi (1934-1950)
Bir Efsanenin Fenerbahçe Başkanlığı
Fenerbahçe tarihinin en uzun süre görev yapan başkanlarından biri olan Şükrü Saracoğlu, 16 Mart 1934’te başladığı görevini 15 Ekim 1950’ye kadar aralıksız sürdürmüştür. Bu, yaklaşık 16,5 yıllık bir başkanlık süresidir. Kendisi aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti başbakanlığı yapmış önemli bir devlet adamıdır.
Futbol Başarıları ve Tesisleşme
Saracoğlu dönemi, Fenerbahçe futbol takımı için oldukça başarılı geçmiştir. Bu dönemde Milli Küme’de ve Türkiye Futbol Şampiyonası’nda birçok şampiyonluk kazanılmıştır. Fenerbahçe tarihinde futbol branşında 21 kupa ile en fazla kupa kazanan başkan olarak tarihe geçmiştir. Ayrıca, günümüzde kulübün stadyumuna adını veren Şükrü Saracoğlu, tesisleşme konusunda da önemli adımlar atmıştır. Fenerbahçe Stadı’nın kulübe kazandırılması onun döneminde gerçekleşmiştir.
1950-1980 Arası Dönem Fenerbahçe Başkanları
Şükrü Saracoğlu’nun ardından Fenerbahçe başkanlık koltuğuna birçok önemli isim oturmuştur. Bu dönemde kulüp, profesyonel ligin kurulmasıyla birlikte yeni bir döneme girmiştir.
Ali Muhiddin Hacıbekir (1950-1951), Osman Kavrakoğlu (1951-1953), Bedii Yazıcı (1953-1955), Zeki Rıza Sporel (1955-1957)
Bu başkanlar, Saracoğlu sonrası geçiş döneminde kulübü yönetmişlerdir. Özellikle Zeki Rıza Sporel, Fenerbahçe tarihinin en golcü futbolcusu olarak da bilinir. Onun başkanlığı döneminde, 1957 yılında Türkiye Profesyonel Ligi’nin (şimdiki Süper Lig) kurulması öncesindeki son Türkiye Futbol Şampiyonası kazanılmıştır.
Agah Erozan (1958-1960), Medeni Berk (1960), Hasan Kamil Sporel (1960-1961), Razi Trak (1961-1962, 1980-1981), İsmet Uluğ (1962-1966)
Profesyonel ligin ilk yıllarında görev yapan başkanlardır. İsmet Uluğ döneminde Fenerbahçe futbol takımı 1963-64 ve 1964-65 sezonlarında üst üste iki lig şampiyonluğu yaşamıştır.
Faruk Ilgaz (1966-1974, 1976-1980, 1984)
Fenerbahçe tarihinde farklı dönemlerde toplamda yaklaşık 12 yıl başkanlık yaparak en uzun süre görev yapan isimlerden biridir. Ilgaz döneminde Fenerbahçe futbol takımı önemli başarılar elde etmiş, lig şampiyonlukları ve kupalar kazanmıştır. Özellikle 1967-68 ve 1969-70 sezonlarındaki lig şampiyonlukları ve 1968’deki Balkan Kupası zaferi (Türk takımlarının kazandığı ilk uluslararası kupa) onun dönemine denk gelir. Ilgaz, kulüp tarihinde Şükrü Saracoğlu’ndan sonra en çok futbol kupası (19 kupa) kazanan ikinci başkandır. Ancak 1970’li yıllarda Ali Şen ile yaşadığı başkanlık çekişmesi kulüp içinde bir krize yol açmıştır.
Emin Cankurtaran (1974-1976)
Faruk Ilgaz’ın dönemleri arasında Fenerbahçe başkanlığı yapmıştır. Onun kısa süren başkanlığında da futbol takımı 1974-75 sezonunda lig şampiyonluğu yaşamıştır.
Yakın Dönem ve Unutulmaz Fenerbahçe Başkanları (1981-Günümüz)
1980’lerden itibaren Fenerbahçe başkanlığı, daha çekişmeli seçimlere ve medyatik figürlere sahne olmuştur.
Ali Şen (1981-1983, 1994-1998)
“Ali Şen başkan, Fenerbahçe şampiyon” sloganıyla özdeşleşen Ali Şen, iki farklı dönemde başkanlık yapmıştır. İlk döneminde (1981-1983), göreve geldiğinde düşme potasına yakın olan futbol takımını toparlamış ve 1982-83 sezonunda hem lig hem de Türkiye Kupası şampiyonluğuna taşımıştır. İkinci döneminde (1994-1998) ise 1995-96 sezonunda tartışmalı bir şampiyonluk yaşanmış, önemli futbolcu transferleri gerçekleştirmiştir. Ali Şen döneminde Fenerbahçe toplam 7 futbol kupası kazanmıştır. Ancak Oğuz Çetin ve Aykut Kocaman gibi efsane oyuncuları takımdan göndermesi gibi kararları tartışmalara yol açmıştır.
Aziz Yıldırım (1998-2018)
Fenerbahçe tarihinin en uzun süre görev yapan başkanıdır. 15 Şubat 1998’de Vefa Küçük’ü sadece 1 oy farkla geçerek başkan seçilmiş ve 20 yıl boyunca bu görevde kalmıştır.
Başarılar ve Tesisleşme Hamleleri
Aziz Yıldırım dönemi, Fenerbahçe için hem sportif başarılar hem de büyük tesisleşme hamleleriyle dolu geçmiştir. Futbol takımı onun başkanlığında 6 Süper Lig şampiyonluğu (2000-01, 2003-04, 2004-05, 2006-07, 2010-11, 2013-14) yaşamıştır. Bu, onu profesyonel dönemde en fazla lig şampiyonluğu yaşayan Fenerbahçe başkanı yapmıştır. Ayrıca 2 Türkiye Kupası (29 yıllık hasrete son vererek), 3 TFF Süper Kupa ve diğer kupalarla birlikte toplamda 13 futbol kupası kazanılmıştır. Avrupa kupalarında da kulüp tarihinin en başarılı dönemlerinden biri yaşanmış, 2007-08 sezonunda UEFA Şampiyonlar Ligi’nde çeyrek final, 2012-13 sezonunda ise UEFA Avrupa Ligi’nde yarı final oynanmıştır. Tesisleşme alanında Şükrü Saracoğlu Stadyumu’nun modernizasyonu ve yeniden inşası, Ülker Spor ve Etkinlik Salonu, Samandıra Can Bartu Tesisleri gibi birçok önemli proje hayata geçirilmiştir. Basketbol, voleybol gibi diğer branşlarda da tarihi Avrupa şampiyonlukları elde edilmiştir. Toplamda 92 kupa ile Fenerbahçe tarihinin en çok kupa kazanan başkanıdır.
Krizler ve Tartışmalar
Yıldırım dönemi büyük başarıların yanı sıra büyük krizlere de sahne olmuştur. En önemlisi, 2011 yılında patlak veren “3 Temmuz Şike Soruşturması” sürecidir. Bu süreçte Aziz Yıldırım tutuklanmış ve bir süre cezaevinde kalmıştır. Cezaevindeyken bile girdiği kongrede rekor oyla yeniden başkan seçilmiştir. Bu kriz, Fenerbahçe kulübünün hem sportif hem de mali yapısını derinden etkilemiştir. Ayrıca, Alex de Souza gibi efsane bir futbolcunun takımdan ayrılış süreci taraftarlarla arasında gerginliğe yol açmış ve başkanlığının son dönemlerinde eleştirilerin artmasına neden olmuştur. Yönetim tarzı, bazı futbol transfer politikaları ve zaman zaman taraftarlarla yaşadığı gerginlikler de tartışma konusu olmuştur. 20 yıl süren başkanlığı, 2018’deki seçimli genel kurulda Ali Koç’a karşı kaybettiği seçimle sona ermiştir.
Ali Koç (2018-Günümüz)
3 Haziran 2018’de yapılan seçimli genel kurulda Aziz Yıldırım’ı mağlup ederek Fenerbahçe‘nin 37. başkanı seçilmiştir. Göreve geldiğinde kulübün ciddi mali sorunlarla boğuştuğunu açıklamış ve önceliği mali yapılandırmaya vermiştir.
Mali Yapılandırma ve Sportif Süreç
Ali Koç yönetimi, Fenerbahçe kulübünün devraldığı ağır borç yükünü hafifletmek ve mali disiplini sağlamak için çeşitli adımlar atmıştır. “Fener Ol” gibi kampanyalarla camiadan destek toplamıştır. Ancak bu süreç, transfer politikalarını ve takım bütçesini doğrudan etkilemiştir. Sportif alanda, özellikle futbolda beklenen istikrar ve şampiyonluklar henüz gelmemiştir. Görev süresince sık sık teknik direktör değişiklikleri yaşanması eleştiri konusu olmuştur. Fenerbahçe futbol takımı, Koç döneminde 2022-2023 sezonunda Türkiye Kupası’nı kazanmıştır. Süper Lig şampiyonluğu hedefine ise henüz ulaşılamamıştır. Başkanlığı döneminde takım içinde zaman zaman sportif krizler yaşanmış ve yönetimin müdahaleleri gerekmiştir. 2023-24 sezonunda Suudi Arabistan’da oynanması planlanan Süper Kupa finalinin iptali de önemli bir Fenerbahçe krizi olarak kayıtlara geçmiştir. Koç, kulübün mali durumunu düzeltme ve altyapıya yatırım yapma vizyonunu sürdürmektedir. Başkanlığının devam edip etmeyeceği ilerleyen dönemlerdeki genel kurullarda belli olacaktır.
Fenerbahçe Başkanları ve Görev Süreleri Tablosu
futbolvizyon.com olarak hazırladığımız bu tabloda, Fenerbahçe Spor Kulübü’nün başkanlarını ve görev yaptıkları yaklaşık süreleri bulabilirsiniz:
Başkan | Görev Süresi |
---|---|
Ziya Songülen | 1907-1908 |
Ayetullah Bey | 1908-1909 |
Tevfik Haccar Taşçı | 1909-1910 |
Hakkı Saffet Tarı | 1910 |
Galip Kulaksızoğlu | 1910-1911 |
Osman Fuat Efendi | 1911-1913 |
Arif Emirzade | 1911-1912 |
Hamit Hüsnü Kayacan | 1912-1914 |
Mehmet Hulusi Bey | 1914-1915 |
Mehmet Sabri Toprak | 1915-1916, 1923-1924 |
Doktor Nâzım Bey | 1916-1918 |
Refik Ahmet Nuri Sekizinci | 1918-1919 |
Ömer Faruk Efendi | 1920-1923 |
Nasuhi Baydar | 1924-1925 |
Ali Naci Karacan | 1926-1927 |
Muvaffak Menemencioğlu | 1928-1932 |
Sait Selahattin Cihanoğlu | 1932-1933 |
Hayri Celal Atamer | 1933-1934 |
Şükrü Saracoğlu | 1934-1950 |
Ali Muhiddin Hacıbekir | 1950-1951 |
Osman Kavrakoğlu | 1951-1953 |
Bedii Yazıcı | 1953-1955 |
Zeki Rıza Sporel | 1955-1957 |
Agah Erozan | 1958-1960 |
Medeni Berk | 1960 |
Hasan Kamil Sporel | 1960-1961 |
Razi Trak | 1961-1962, 1980-1981 |
İsmet Uluğ | 1962-1966 |
Faruk Ilgaz | 1966-1974, 1976-1980, 1984 |
Emin Cankurtaran | 1974-1976 |
Ali Şen | 1981-1983, 1994-1998 |
Fikret Arıcan | 1984-1986 |
Tahsin Kaya | 1986-1989 |
Metin Aşık | 1989-1993 |
Güven Sazak | 1993-1994 |
Hasan Özaydın | 1994 |
Aziz Yıldırım | 1998-2018 |
Ali Koç | 2018-Devam ediyor |
Fenerbahçe başkanları, kulübün asırlık tarihinde sayısız futbol başarısına imza atarken, zorlu kriz dönemlerinde de camiayı bir arada tutmayı başarmışlardır. Futbol başta olmak üzere tüm branşlarda elde edilen zaferlerde ve Fenerbahçe‘nin bugünkü modern yapısına kavuşmasında her bir başkanın önemli katkıları bulunmaktadır. Futbolvizyon.com olarak hazırladığımız bu detaylı analiz, sarı lacivertli Fenerbahçe kulübünün zirvedeki yerini korumasında liderliğin ne denli kritik olduğunu ve futbolun bu süreçteki merkezi rolünü gözler önüne sermektedir.